نفی رهبانیت

روزی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در وصف قیامت سخن می‌گفت و مردم را نصیحت می‌كرد. سخنان حضرت آن چنان موثر واقع گردید كه حاضران در مجلس گریستند. ده نفر از آنان از جمله علی (علیه السلام)، ابوذر، سلمان و مقداد، در خانه عثمان بن مظعون گرد آمدند و اتفاق كردند كه روزها را روزه بدارند و در شب‌ها به نماز و عبادت بپردازند. روی رختخواب نخوابند، گوشت نخورند و با زنان نزدیكی نكنند؛ عطرهای خوشبو را استعمال نكنند؛ لباس پشمین بپوشند؛ ترك دنیا نموده و به سیاحت در روی زمین بپردازند.
وقتی این خبر به رسول خدا رسید، حضرت به خانه عثمان بن مظعون آمد، ولی او را در خانه نیافت. از زوجه‌اش احوال او را پرسید. زوجه‌اش برای این كه دروغ نگفته باشد و از طرفی هم موضوع شوهر را افشاء نكند، گفت: یا رسول الله، اگر عثمان به شما چیزی گفته، راست گفته است.
پیامبر از خانه عثمان بیرون آمد، وقتی عثمان داخل خانه شد، زوجه‌اش آمدن رسول خدا را خبر داد. عثمان با هم پیمانان خود نزد پیامبر آمدند.
رسول خدا فرمود: آیا مایلید از تصمیماتی كه گرفته‌اید به شما خبر دهم؟
گفتند: بلی، یا رسول الله؛ ولی ما جز اراده خیر نداشته‌ایم.
پیامبر فرمود: من به شما اجازه نمی‌دهم تصمیماتی كه گرفته‌اید را عملی سازید؛ زیرا بدن و نفس‎‌های شما هم بر شما حقی دارند. روی همین اصل باید همچنان كه روزه می‌گیرید، افطار هم بكنید، و چنان كه شب برای نماز قیام می‌كنید، خواب را نیز ازبین نبرید. چنان كه من، هم روزه می‌گیرم و هم افطار می‌كنم، هم نماز شب می‌خوانم، هم می‌خوابم، گوشت و چربی می‌خورم و با زنان نیز معاشرت می‌كنم. هر كس از سنت من روی گرداند، از من نخواهد بود.
سپس پیامبر مرم را جمع كرد، خطبه‌ای خواند و آنها را از روش رهبانیت منع فرمود و گفت:
چرا عده‌ای خواب و طعام و عطریات و زنان را بر خود حرام كرده‌اند. من به شما دستور نداده ام كه مانند رهبانان باشید. زیرا ترك گوشت و دوری از زنان و زندگی در صومعه‌ها از دین من نیست.
به راستی رهبانیت امت من، در جهاد در راه خداست و سیاحت آنان در روزه داری است. خدا را عبادت كنید و برای او شریك و انباز قرار ندهید. حج و عمره به جا آورید و نماز را بپا دارید؛ زكات بپردازید، ماه رمضان را روزه بدارید و استوار باشید تا امور شما نیز استوار گردد. به درستی آنان كه پیش از شما هلاك شدند در اثر سختگیری به خودشان بوده است. آنان بر نفس خود سخت گرفتند و خداوند هم بر آنها سخت گرفت. اینك بازماندگان آنها را می‌بینید كه در صومعه‌ها زندگی می‌كنند.
سپس خداوند دستور العمل مؤمنان را چنین صادر فرمود
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَیِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ) (1)
ای كسانی كه ایمان آوره اید، چیز‎‌های پاكیزه‌ای كه خداوند برای شما حلال كرده است را، حرام نكنید، و از حد تجاوز نكنید؛ زیرا خداون متجاوزان را دوست ندارد. (2)

پی‌نوشت‌ها:

1-مائده/83.
2-مجمع البیان: ج3. ص233.

منبع مقاله :
غفارنیا، محمد، (1387) 142 قصّه از قرآن: همراه با شأن نزول آیاتی از قرآن، قم: جامعه القرآن الکریم، چاپ اول